18 Aralık 2010 Cumartesi

Hipofiz Hastalıkları Ve Tedavi Yöntemleri

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com


Hipofiz Hastalıkları Ve Tedavi Yöntemleri:

Hipofiz Nedir? Ne işe yarar?
Hipofiz 0.5 gram ağırlığında bir endokrin(hormon salgılayan) bezdir. Hipofiz glandı sella tursika içersinde yeralmakta ve diyafragma sella adında dura mater kılıfı ile örtülüdür. Üstünde beyinde görme sinirleri olan optik kiazma, altında sfenoidal sinüsler,dışında kavernöz sinüsler yer alır. Hipofizin ana görevi salgıladığı hormonlarla hayatın devamlılığını sağlamaktır. 0.5 gram gibi küçük bir bez olmasına rağmen salgılarının işleviyle vücudun en önemli bezidir. Büyüme,gelişme,kas kontraksiyonu,su dengesi,gebelikte süt gelmesi,sexual fonksiyonlar,şeker dengesi,sodyum dengesi,kortizol dengesi,cinsel organların gelişimi ve fertilite gibi 100’lerce vücut için hayati öneme sahip mekanizmayı bu bezden vücuda salgılanan hormonlar idame ettirtir. Bu bezde yaşanabilecek ufak bir hastalık yada patoloji klinik olarak kendini çok gürültülü semptomlarla dile getirir.
Hipofiz Hangi Hormonları Salgılar? Hipofiz kaç kısıma ayrılır ?
Hipofiz anteriyor hipofiz ve posterior hipofiz olmak üzere 2 ye ayrılır.
Hipofiz başlıca salgıladığı hormonlar (Anterior Kısımdan):
1-GH(Growth Hormon,Büyüme hormonu)
2- PRL( Prolaktin )
3- TSH ( Tiroid Stimulan ( Salgılatıcı) Hormon)
4- LH  ( Lutein Hormom)
5- FSH ( Folikül Stimüle edici Hormon)
6- ACTH ( Adrenokortikotropik Hormon)
Hipofizin başlıca salgıladığı hormonlar ( Posterior Kısımdan):
1- Vasopressin (ADH)
2- Oksitosin

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com

Bu Hormonlar Ne İşe Yarar ? Eksikliğinde Fazlalığında hangi belirtiler Görülür ?
Bu hormonların vücut dengesi için belirli aralıklar içerisinde olması gerekmektedir. Eksikliklerinde ve fazlalıklarında vücutta çeşitli semptomlar ortaya çıkar. Bu hormonlar genelde hedef organa ilgili hormonu salgılatmakla yükümlüdürler, örneğin böbrek üstü bezlerinden kortizol salgılatmak gibi.
Hipofiz Hormonlarının Eksikliğinde ve fazlalığında neler Görülür?

GH Fazlalığında Görülecek Semptomlar ve Tanımlar:

Çocukluk çağında gigantizm( devlik ),yetişkinde akromegali’ye yol açar. Eğer yüksek düzeylerde adolesan ( bluğ ) çağında başlar ve yetişkin dönemde devam ederse her ikisi birden görülür. Bu hastalarda hipogonadizm ( üreme organ ve dokularında ) gelişmeme çok sık görülür. En sık semptom aşırı terlemedir. Baş ağrısı ve eklem ağrıları sık görülür. El ve ayaklarda akral büyüme ( ayak numarasını büyümesi) ve yüz bulguları ( çenenin ilerde olması,burun ve dudak büyümesi,frontal bombelik ) en erken dikkat çeken bulgulardır. Kemik ve eklemlerde osteoartrit görülebilir. Halsizlik,aşırı terleme,ışığa duyarlılık,kaslarda güçsüzlük,eklem ağrıları,ses değişkliği, baş ağrısı, libido azalması, aşırı kıllanma görülebilecek diğer semptomlar arasındadır.

GH Eksikliğinde Görülecek Semptomlar ve Tanımlar:

Çocuklarda Dwarsim’e ( cücelik ) yol açar. Boy uzaması minimal olacağı için boyda kısalık görülür. Erişkinlerde ise kronik yorgunluk sendromuna yol açabilir. Genelde erişkinler kliniğe LH /FSH eksikliğiyle başvurmaktadırlar.

PRL ( PROLAKTİN) Fazlalığında Görülecek Semptom ve Tanımlar:

En erken kinik olarak semptom veren hipofizin hastalığıdır. Kadınlarda adet görememe ve memeden süt gelmesi ile karakterizedir. Erkekte libido kaybı ( cinsel isteğin azalması ) ve kısırlık görülür. Genellikle baş ağrısı ve görme bozukluğu ön plana çıkar.

PRL ( PROLAKTİN ) Eksikliğinde Görülecek Semptom ve Tanımlar:

Erkeklerde eksikliğinin bilinen bir etkisi bulunmamaktadır. Gebelerde doğum sonrası aşırı kanama ile oluşan Sheehan Sendromuyla birlikte görülür. Gebelerde prolaktin eksikliğine bağlı süt gelmeme  bilinen en büyük bulgusudur.

TSH ( Tiroid Stimüle Edici Hormon ) Fazlalığında Görülecek Semptom ve  Tanımlar:

Tiroid dokusunda iyot alımını ve T3,T4 senteziini artırır. Periferdeki T4-T3 dönüşümünü etkilemez, sekonder hipertiroidiye neden olur. (Bknz. Hipertiroidi)

TSH ( Tiroid Stimüle Edici Hormon ) Eksikliğinde Görülecek Semptom ve Tanımlar:

Tiroid dokusunda iyot alımını ve T3,T4 salınımını azaltır. Sekonder hipotiroidiye neden olur. (Bknz. Hipotiroidi)

LH ( Luteizan Hormon ) / FSH  ( Folikül Stimüle Edici Hormon) :

LH erkeklerde leyding hücrelerinden testesteron üretimini stimüle(artırır) eder. FSH ile birlikte sperm olgunlaşmasını sağlar. Kadın yumurta atılımını sağlar.
FSH erkekte testis büyümesini sağlar,sertoli hücrelerine etki ederek androjen bağlayan hormon sentezini artırır, kadında yumurta gelişmesini sağlar.

ACTH (  Adrenokortikotropik Hormon ) Eksikliğinde Görülecek Semptom  ve Tanımlar:

Böbreküstü bezlerinden salgılanan kortizol hormonun salınımını azalması sonucunda hipokortizolizm gelişir. Hastada belirgin solukluk gözlenir.

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com

ACTH (Adrenokortikotropik Hormon ) Fazlalığında Görülecek Semptomlar ve Tanımlar:

Kortizol artmına bağlı CUSHİNG sendromu görülür. Hipofiz’in aşırı ACTH salgılamasına bağlı olarak gelişen hastalığa ise CUSHİNG HASTALIĞI denir. Cushing hastalığı endojen hiperkortizolizimin en sık sebebidir. Bu hastalarda  santral obezite,hipertansiyon,adet görememe,libido azalması,aydede yüzü,deri incelmesi,purpuralar,kas güçsüzlüğü,ciltte kararma,mantar infeksiyonları,yara iyileşmesinde gecikme görülür.

Vazopressin ( ADH ) Eksikliğinde Görülecek Semptomlar ve Tanımlar:

Antidiüretik hormonun fonksiyonel olamaması nedeniyle vücuttan fazla miktarda su kaybı vardır. ADH’ın eksikliği ya da ADH’a karşı rezistants vardır. Bu durumda hastada çok su içme, çok idrar çıkartma, ve idrar renginde açılmayla kendini gösterir.Diabetis İNSİPİTUS hastalığıyla karakterizedir, bu hastalar GÜNDE 5 ila 20 litre su içerler. Hastalarda aşırı susama hissi oluşur. Eğer bu miktarlarda su içmezlerse hipernatremiye ( kanda sodyumun yükselmesi) bağlı konfüzyon ve koma gelişebilir.  Yaşlılarda susama hissi bozukluğu olabileceği için bu durumda hasta konfüzyon ile kliniğe başvurabilir. Tedavisi tuz kısıtlanır ve hastada DDAVP ( desmopressin ) başlanır.

Vazopressin ( ADH ) Fazlalığında Görülecek Semptomlar ve Tanımlar:

Uygunsuz ADH Sendromu denilen tabloyla karakterizedir. Plazma sodyum seviyelerinin düşmesi bağlı (hiponatremi) tablosuyla kliniğe başvurur. Hastanın klinik bulguları iştahsızlık,bulantı,kusma,konfüzyon ve komadır. Tedavisi öncelikle su kısıtlamasıdır. Daha sonra düşen sodyum yerine yavaş yavaş konur saatte 1.5meq geçmiyecek şekilde ve hastada demoklosiklin tedavisi başlanır.


Oksitosin:
Doğumda düz kasların rahimin kontraktilitesini ( kasılmasını ) sağlayarak doğum işlevini gerçekleştirir. Düz kaslar üzerine etkisi vardır. Ayrıca meme başında sütün gelmesinide sağlayan hormonlardandır.

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com

Peki Bu Hormonlar Hipofizden Neden Fazla salgılanır?

Bu sorunun cevabı birden çoktur. Çünkü hipofiz hormon salınımını hipotalamustan aldığı uyarılarla yapar. Eğer hipotalmus-hipofizer aksında bi sorun varsa bu hormonun eksik yada fazla salgılanmasına neden olur. Bir başka sebep hedef organ eğer hormona karşı direnç geliştrimişsse hipofiz bu direnci kırmak için daha fazla hormon salgılar. Bir başka ve en çok rastlanılan sebep ise hipofiz tümörleridir. Hipofiz adenomları aşırı miktarda ilgili hormonu salgılayarak yukarıda belirttiğim semptomlara yol açar. Bu durumda ilgili adenoma yönelik girişimlerin yapılması gerekmektedir. Hormonların eksik salgılanmasıda yine eğer hipofiz kaynaklıysa hipofizer yeterzsizlik sendromu dediğimiz, hipofizin yeteri kadar hormon salgılayamamsıyla karakterizedir ( Bununda birden çok sebebi vardır).

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com

Peki hangi adenomlarda/tümörlerde ne tür girişimler yapılır?

Öncelikle belirtmemiz gerekirki bu tümörler çeşitli komplikasyonlara yol açabilirler. Örneğin görme sinirlerine yaptıkları bası nedeniyle gözlerin yukara kaymasına neden olabilirler. 3,4 ve 6. Kafa içi sinirlerine bası nedeniyle gözün dış yana kaymasına neden olabilirler yada dura materin ( beyin zarı ) gerilmesine bağlı olarak baş ağrısı bilinç bozukluğu yapabilirler.
Non Fonksiyonel( Herhangi bir hormon salgılamayan hipofiz tümörlerinde): Primer(öncelikli) tedavi semptomların varlığında her zaman cerrahidir bunun yanı sıra kalan ulaşılamayan kitleyi küçültmek için Radyoterapi uygulanır.
Prolaktinoma ( Prolaktin Salgılayan Tümörlerde ) : Primer tedavi ( öncelikli ) dopamin antagonistleridir ( bromokriptin,kabergolin ). Bu verilen ajanlar (ilaçlar) çok büyük bir hasta grubunda prolaktin düzeylerini düşürür cinsel fonksiyonları düzeltir. Dopamin antagonistlerinin kullanılamayacağı çok yaşlı,çeşitli kardiak(kalple ilgili) ve diğer sorunları  olan  hastlarda cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Aynı zamanda kitle eğer diğer komşu yapılara bası uygulamaya başlamış ve medikal tedavi yetersiz kalmışsa yine cerrahi tedavi seçilmelidir.
Akromegali ( Growth Hormon Salgılayan Tümörlerde ) : Primer tedavi cerrahidir. Bu tedavi eğer etkili değil ve yetersiz ise okreotit ve bromokriptin tedavisi kullanılmalıdır. Bu tedavi tümör yapısını küçültmez, hormon düzeylerini baskılayıcı etki yaparlar. Radyoterapi pek etkili bir yöntem değildir çünkü sonuçları yıllar sonra ancak alınabilir.
Cushing Hastalığı ( ACTH Salgılayan Hormon Salgılayan Tümörlerde ) : Primer tedavi cerrahidir. Bu başarısız ve etkili değil ise ilaçla kortizol sentezinin baskılaması denenmelidir. Son çare olarak bilateral adrenalektomi(böbrek üstü bezlerinin cerrahi olarak çıkartılması) seçeneği kullanılır fakat bu Nelson Sendromuna yol açabileceği için  pek istenmeyen bir yöntemdir.

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com

Yazarın Yorumu:
Hormonlar vücudumuzun dengesini sağlayan cambazlar gibidirler, eksiklikleri veya fazlalıklarında çok gürültülü semptom verirler. Hormonlar gerek hayat kalitesi açısından, gerekse yaşamımızı sürdürebilmemiz açısından belirli bir dengede olması gerekmektedir, bu dengenin bozulması durumunda yapılacak en önemli şey bu hastalığın mümkün olan en kısa sürede vücutta kalıcı etkiler yapmadan tedavi edilmesidir. Bu hormon bozukluklarında sürat ve doğru teşhis çok önemlidir. Özellikle tümörlerin cerrahi girişimlerinde uygun cerrahi ekip çok önemlidir. En az yılda 50 hipofiz ameliyatı yapan alanında yetkin bir cerraha gitmenizi öneririm, çünkü hipofiz ameliyatları tecrübe ve yetenek gerektirmektedir. Her cerrah hipofiz ameliyatı yapamayacağı gibi, sizde yetkin bir kişinin ellerinde değilseniz ameliyatın komplikasyonlarıyla baş başa kalırsınız. Akromegali ve Diabetus İnsipudustada erken tanının önemi büyüktür. Akromegali eğer tedavi edilmezse ilerleyici bir hastalıktır ve bu hastalar en çok serebral kanama ve kardiyak nedenlerle erken yaşlarda ölüm riski altındadırlar. Hertürlü Sorularınızı Yorumlar Köşesine yazabilirsiniz. Herkese Sağlıklı Mutlu ve Huzurlu Günler Dileğiyle...

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com

Stj. Dr. Ahmet BAHADIR UÇAR

2010 Tüm Hakları Saklıdır. Yazı yazarın izni olmadan hiç bir makalede,dergide sitede yayımlanamaz...

Yeni SİTEMİZLE hizmetinizdeyiz : www.tibbiyardim.com




1 yorum:

  1. sayın hekim öncelikle böyle bir sayfa hazırladıgınız içün size teşekkür ederim.ben 2 yıl kadar önce hastalandım bendeki hastalık milyonlarda bir görülen türden bir beyin hastalığı garfield sendromu bu hastalığın pençeçesinden kurtulmam için bana önereceginiz bir tedavi yöntemi var mı saygılarımla esen kalın

    YanıtlaSil

Tıp Makaleleri Ve Sağlıklı Yaşam

Toplam Sayfa Görüntüleme Sayısı